top of page

Veli Derviş Eren

Selanik, 1896 - Lübeck, 1950

Ali ve Rasiha Derviş'in en büyük oğlu olarak Selanik'te doğan Veli Derviş, okulda Almanca öğrendi. Babası küçükken vefat etti ve annesi ebe oldu. 1912'de annesi ve kardeşi Mehmet ile birlikte İstanbul'a taşındı ve burada Türkiye'de Yavuz Sultan Selim olarak bilinen Alman savaş gemisi Göben'de orduda görev yaptı.

Tanınmış bir tütün ailesinden gelen Veli Derviş, Avusturya'nın Viyana kentinde bir tütün şubesi kurdu. I. Dünya Savaşı sırasında, endüstriyel sigara üretiminin merkezi haline gelen Almanya'nın Dresden şehrine taşındı. 1923'te, serbest limanlı bir ticaret şehri olan Hamburg'a taşındı ve burada Spaldingstrasse'deki şehir merkezinde bir üretim tesisi bulunan "Dervisch Zigaretten" adlı şirketini kurdu.

Nazi rejimi sırasında yönetimle zorluklarla karşılaştı; Ancak, Almanya ile müttefik bir Türk vatandaşı, Alman bir kadınla evli ve savaş çabası için gerekli görülen malları üreten biri olarak, zarar görmeden kalmayı başardı. Ayrıca Yahudi işçilerin Türkiye üzerinden Almanya'dan kaçmalarına yardımcı oldu.

1943'te, ağır bombardıman Hamburg'daki üretim tesisinin kaybına yol açtı, ancak Baltık Denizi kıyısındaki Timmendorf'ta başka bir tesisi hızla yeniden açtı. Savaştan sonra, Nazizm'den arındırma endişesi olmadan işe dönebildi ve bu da her şeyini kaybeden Doğu'dan gelen birçok mülteciye yardım etmesine olanak tanıdı. Onlar için barınaklar inşa etti ve önemli sayıda kişiyi işe aldı, en yüksek 120 çalışana ulaştı.

1938'de Veli Derviş, EREN soyadını aldı ve Almanca'da Weli DERWISCH-EREN oldu. Kuzey Almanya'daki Türk Komitesi'nin başkanı ve daha sonra Frankfurt'taki Türk Başkonsolosluğu'nun konsolosluk temsilcisi olarak görev yapan önemli bir isimdi.

1950'de dolandırıcılıktan şüphelenildi ve resmi suçlamalar olmaksızın birkaç hafta hapis yattı, bu da işinde ciddi zorluklara yol açtı ve sonunda intihar ederek trajik bir şekilde ölmesine neden oldu.

Veli'nin bir kızı ve bir torunu vardı. Ayrıca Mehmed adında bir erkek kardeşi vardı, Akgün adında bir oğlu ve Hakan adında bir torunu vardı, Hakan 1993'te bir araba kazasında trajik bir şekilde hayatını kaybetti. Şu anda Veli'nin hayatta kalan tek aile üyesi torunu Marian'dır.

Yazar: Marian Sihle-Wissel, torunu.

bottom of page